ارتباط شلوار و قدیس

سه‌شنبه ۱۸/تیر/۱۳۸۷ - ۸/جولای/۲۰۰۸

در زبان انگلیسی، امروزه به شلوار pants گفته می‌شود. ریشه‌شناسی این واژه برای من جالب بود:

قدیس نگهبان شهر ونیز «پانتالیئون» (Pantaleon) نام داشت که در لفظ به معنای «بسیار مهربان» (all-compassionate) بود. به تدریج به خاطر این نگهبان، به مردم ونیز پانتالونی (Pantaloni) گفته می‌شد. یکی از شخصیت‌های خندستانی (کمدی) نماینده‌ی مردم ونیز بود که به طور قالبی مردی ثروتمند اما خسیس بود به نام پانتالونه (Pantalone). این نام در زبان فرانسه به صورت پانتالون درآمد.

در میانه‌ی سده‌ی ۱۷ میلادی سبک شلوار ونیزیان سبکی خاص بود. از آن پس به آن نوع شلوار پانتالون (Pantaloons) گفته شد و این واژه از زبان فرانسه به زبان انگلیسی وارد شد. شلوار رایج در آن زمان ابتدا نوعی تنبان یا شلوارک بود به نام breeches که تا زانو و چسبان بود. اما در پایان سده‌ی ۱۸ میلادی شلوارها بلندتر شد و تا مچ آمد و به آنها پنتالون گفته شد. در ابتدا کوتاه‌سازی پنتالون به شکل «پنتز» با مخالفت ادیبان و سخنوران زبان انگلیسی روبرو شد و آن را نوعی عوام‌زدگی و زشت می‌دانستند. اولیور وندال هومز گفت: «a word not made for gentlemen, but 'gents'.» یعنی کسانی می‌گویند پنتز که جتلمن را هم جنتز می‌گویند (کنایه از بی‌کلاسی و بی‌سوادی). نخستین بار ادگار آلن پو، شاعر و نویسنده‌ی امریکایی این واژه را در سال ۱۸۴۰ میلادی در نوشته‌های خود به کار برد و از آن پس دیگر به همین شکل کوتاه pants به کار می‌رود و شاید کمتر کسی بداند که pants کوتاه شده‌ی pantaloons است و ارتباط شلوار با قدیس نگهبان شهر ونیز را بداند.

البته هنوز در زبان فرانسه شلوار را pantaloons می‌گویند. همان طور که در انگلیسی دیگر استفاده از gents به جای gentleman عادی شده است!

خاستگاه:
dictionary.reference.com

فراباری اطلاعات

پنج‌شنبه ۱۳/تیر/۱۳۸۷ - ۳/جولای/۲۰۰۸

امروز در رادیو سی.بی.سی برنامه‌ای شنیدم درباره‌ی فرا‌باری یا فزون‌باری اطلاعات (Information Overload) در زندگی امروزی به ویژه در محیط‌های کاری. یکی از پیشنهادهایی که مطرح شد این بود که کمتر رایانامه بنویسید. مثلا از نوشتن نامه‌های یک خطی یا یک جمله‌ای خودداری کنید که در آن نوشته شده: باشد. ممنون. فردا می‌بینمت و مانند آن.

خود من در یکی از محل‌های کارم برخی روزها نزدیک ۱۰۰ رایانامه را می‌خواندم و پاسخ می‌دادم.

آینده‌ی سفرهای هوایی

چهارشنبه ۱۲/تیر/۱۳۸۷ - ۲/جولای/۲۰۰۸

با گران شدن نفت خام و بالا رفتن قیمت بنزین و نیز تاثیر سفرهای هوایی بر آلودگی، محیط زیست، و گرم‌شدگی زمین، کشورهای پیشرفته به فکر جایگزین افتاده‌اند.

برنامه‌ی امروز رادیو سی.بی.سی در همین باره بود. یکی از مهمانان می‌گفت تا همین ۵۰ سال پیش وقتی کسی به جایی سفر یا مهاجرت می‌کرد که بیش از یک روز پیاده‌روی بود دیگر کمتر می‌توانست خانواده‌اش را ببیند. در واقع در تمام چندین هزار سال از تاریخ زندگی بشر مهاجرت یعنی دوری و ندیدن خانواده و دوستان و آشنایان شاید برای همیشه یا زمان خیلی طولانی. اما در ۵۰ سال گذشته با پیدا شدن هواپیماهای جت و سفرهای سریع مردم حتا برای تعطیلات پایان هفته نیز به کشور خارجی می‌روند مثلا از کانادا به پاریس یا لندن. با گران شدن نفت و بنزین و سفرهای هوایی کمی به گذشته برمی‌گردیم...